Amaia Pereda - Ibilbide profesionala 

Hona hemen nire ibilbideari buruzko zenbait datu.

Multimedia Komunikazioa Masterra ikasten hasi baino lehen, Ikus-entzunezko Komunikazioa ikasi nuen Euskal Herriko Unibertsitatean, 2006tik 2010era.
2010ean Dygital Audiovisuales ekoizpen etxean egon nintzen lau hilabetez praktikak egiten. Edizio laguntzaile bezala ibili nintzen, EITB-ren Objetivo Euskadi programarentzat.
2011n, beka bati esker, Belfasten kokatutako Clean Slate Tv ekoizpen etxean ibili nintzen hiru hilabete edizio laguntzaile bezala ere.
Bitartean, Zinebi Express lehiaketarako pare bat film laburretan parte hartu dut, kamera, edizio eta gidoilari lanak eginez.

Ahozkotasun ereduak aro multimedian: itzulpengintza

Testu bat beste hizkuntza batera itzultzerakoan, dauden ahozkotasun eredu posibleen ezaugarriak eta funtzioak ezagutzea derrigorrezkoa da. Testu honetan jasotako hiru adibideen bitartez ikusiko ditugu posibilitate batzuk. 

Irailak 11, albistegia

Testu hau euskaratzeko kontuan hartu behar dugu bere testuingurua eta helburua. Alde batetik, Espainiako kate publikoaren albistegiaren parte bat da, beraz, bere helburua informatzea da. Horretarako hizkera neutroa, formala erabiltzen da. Gainera kate publikoa denez, testua edozein maila sozio-linguistikoa duen ikuslearentzako ulergarria izatea saiatzen da. Beraz, euskaratzeko eredu normatibizatzailea erabiliko nuke. Eta testuaren ulergarritasuna kontuan hartuz, euskara batua estandarra erabiliko nuke. Albistegia denez, gertaera da garrantzia duena, eta ez hizlariak bere hizkeraren bidez helarazi ahal dituen ezaugarriak (jatorria, klase soziala...)

Fuga de cerebros

Testua entretenimendurako filma batena da. Itzulpenerako, Go!azen pelikularen eredua jarraituko nuke, hau da, eredu normalizatzaile kuantitatiboa. Euskara batua erabiliko nuke baina zenbait ñabardurekin, pertsonai guztiek hizkera maila berdina ez dutelako. Batez ere gurpil-aulkian dagoen pertsonaiaren eta ijitoaren hizkera oso kolokiala da. Narratzailea, beste aldetik, hizkuntza zuzenagoa erabiltzen du. Hala ere, orokorrean, testua maila informalean dagoela esango nuke. Beraz, euskara batua erabiliko nuke itzulpenerako, baina bi pertsonai horien kasuan, euskalkien erabilera “arina” egingo nuke, zenbait adierazpen edo esamoldeen kasuetan adibidez. 

Torrente, el brazo tonto de la ley

Azken adibide honetan ere testua entretenimendurako filma batena da. Kasu honetan eredu normalizatzaile kualitatiboa erabiliko nuke itzulpenerako. Alde batetik, Torrentek erregistro guztiz informala erabiltzen du, inolako zuzentasunik gabe, ez gramatikala, ezta akademikoa ere. Hau ez nuke aldatuko itzulpena egiterakoan, pertsonaiaren zakartasunaren ezaugarria delako. Beste aldetik, Torrenteren laguntzailearen hizkera dugu, formalagoa. Honen ondorioz itzulpenean, Torrentek hika erabiliko luke eta laguntzaileak zuka. 

 Euskal Komunitate birtualak: Nola ehundu harreman sareak

Post hau EHUko Gizarte eta Komunikazio Zientzien fakultatean antolatu den azkenengo jardunaldiaren inguruan doa: Euskal Komunitate birtualak: Nola ehundu harreman sareak. Euskarak sarean duen lekuari buruz hitz egiten egon ziren zenbait Euskal hedabideen profesionalak: Idurre Eskisabel (Berria.Info), Luistxo Fernandez (Sustatu.com), Lontzo Sainz (Eitb.com), Lander Arbelaitz (Argia), Maite Goñi (Euskal Jakintza) eta Hasier Etxebarria (Zuzeu).

Denek ados zeuden sareak euskarari eta orokorrean edozein erabiltzaileari eskaintzen dizkion posibilitate izugarri buruz. Euskara nahiz eta hizkuntza txikia izan, bere komuniteteak gogotsu diharduela interneten baieztatu zuen Luistxo Fernandez-ek. Hasier Etxebarria bat etorri zen baieztapen honekin, internet bigarren bizitza baten antzekoa dela gehituz. Jendea berria ezagutzeko, komunitateak eratzeko eta etsaiak ere egiteko aukera ematen digu sareak. Laburbilduz, proiektuak aurrera eramateko posibilitate ikaragarriak eskaintzen dituen erraminta da sarea.

Euskararen erabilpena eta euskal komunitatearen ekintzak sarean zirenean, hor hasi ziren zalantzak. Errealitateari begiratuz, sarean, eguneroko bizitzan bezala, badago jendea euskaraz egiten dakiena baina ez duena erabiltzen, esan zuen Luistxo Fernandezek. Beraz, sarearen helburua da teknologiaren erraminta berriak erabiliz, erabiltzaile berrietara ailegatzea. Euskaraz egindako edukien ekoizpena da irtenbide bakarra horretarako. Ahalik eta euskaraz produktu gehien eskaintzea. Baina ez hori bakarrik, edukien arteko lehia handia dago sarean, eremu globala baita. Hori dela eta, euskaraz egindako edukiak beharrezkoak dira, baina kalitatezkoak, lehiakortasunari aurre egiteko gai direnak.

Interneten erabiltzen diren interfazeak euskaratzea ere, google adibidez, bide bat da gure hizkuntzaren erabilera sarean normalizatzeko eta erabiltzaile berriak erakartzeko. Baina Maite Goñik adierazi zuen moduan, hori ez da nahiko; gure existentzia, gure lekua sarean aldarrikatu behar dugu, eta horretarako ezinbestekoa da gure artean euskaraz komunikatzea. Beraz, norbanakoaren ohiturak aldatzeko ahalegina egin behar dugu aldaketa erreala gauzatzeko eta benetazko euskarazko komunitatea sortu ahal izateko.

Guztiak ados egon ziren aldaketa prozesu honetan erabiltzaile gazteen garrantzia adieraziz. Euskaraz komunikatzearen ohitura gazteen artean sustatzen bada, etorkizunean ziur aski ekintza normalizatua bezala hartuko delako orokorrean. Horren alde burutzen ari diren ekintzen artean, Lontzo Sainz-k aipatu zuen eitb.com-en nola gazteen eta umeentzako edukiak euskara hutsean eskaintzen ari direla. Gaztea irratiaren webgunearen kasua aipatu zuen ere, formula arrakastatsua bilakatu baita. Argiaren kasuan, Lander Arbelaitz-ek aipatu zuen nola sare sozialetan lehiaketak egiten dituzte gazteen interakzioa bilatzeko.

Baina hizkuntzaren erabileraz aparte, euskara sarean duen beste arazoari buruz hitz egin zen: finantziazioa. Luistxo Fernandezen hitzetan, euskarazko ziber-hedabideetan ez da inolako inbertsiorik egiten. Ez dago ziber-hedabide bat, paperezko edizioa ez duenik, han sartutako publizitatetik bizi direlako. Beraz, administrazioaren laguntza guztiz beharrezkoa da.

Hau guztia ikusita, zenbait ondorio atera dezakegu euskarazko ziber-komunitate osasuntsua izatearen inguruan: Alde batetik kalitatezko edukien beharra dago sarean. Beste aldetik, komunikatzeko euskara erabiltzearen alde lan egiten duten ekintzak indartu behar dira. Eta azkenik, euskal ziber-hedabideen finantziazio arazoak baztertzeko administrazioaren laguntza behar da.   

ZIBERTESTU BAT ERATZEKO  URRATSAK 

Zibertestu bat eratzeko hartu behar diren erabakiez hitz egin genuen klasean. Hona hemen guztion artean egindako gogoetaren ondorioak.

Kontuan hartu behar dugun lehenengo gauza da zibestestuen eraketa prozesu bat dela, aurretiko gogoeta behar duena. Hori kontuan izanda, egingo dugun lehenengo gauza gaiaren aukeraketa da. Horretarako argi izan behar dugu aldez aurretik zer komunikatu nahi dugun eta eduki horrek noren interesa piztuko duen; gure xede-taldea alegia. Hartzaile horiek zeintzuk diren jakiteko hainbat faktore izan behar ditugu kontuan: hizkuntzaren ezagutza maila, adina, etc. Horren arabera jakingo dugu zein motatako erregistroa erabili (informala edo formala) testua idazterakoan. Adibidez, geneen inguruko ikerketa bati buruzko zibertestu batean, xede-taldea zientzialariak izango dira eta idazkera formala izango du testuak.

Gero zibertestuaren generoa finkatu behar dugu. Urrats hau lotuta doa gure zibertestuaren helburuarekin. Testu bakoitzak funtzio bat du: informatzea, entretenitzea, irakurlearengan zerbait piztea eta bere partaidetza bilatzea eta bestelakoak. Testuarekin irakurleari erakutsi nahi dioguna finkatzerakoan, automatikoki egitura bat ematen diogu testuari, generoa deitutakoa.

Aipatu genuen beste urratsa dokumentazio lana da. Esan genuen moduan, edozein momentuan egin ahal dugun gauza da, baina hirugarren urrats moduan jartzea egokia iruditu zait. Informazio bilaketarako une da. Urrats honekin lortzen dugu eskuragarri dagoen informazio mordotik gure testuarentzako interesgarria dena biltzea da.

Informazio nahiko dugunean, zibertestua osatuko duten edukien ziriborroa egitea dator. Bildu dugun informazioen arteko loturak egitea eta ordena zehaztea. Organizazioaz arduratzen den urratsa denez hau, guztiz lotuta dago hurrengoarekin: produktuaren diseinua. Zibertestua izango denez, internet-ak eskaintzen ditugun aukera berriak landuko ditugu; bereziki multimedialtasuna, hipertestualitatea eta interaktibotasunaren kontzeptuak lantzen dituztenak: informazioa zein formatutan eskuragarri egongo den erabakiko dugu (argazkiak, testu idatziak, bideoak, audioak...), loturak sortuko ditugu gure testuaren eta gai berberaz hitz egiten duten testuen artean, hartzaileekin kontaktu zuzena izateko erramintak sartuko ditugu zibertestuaern barruan...

Eta azkenik edizio lana dator, non planifikatutako guztia praktikara eramaten da.

NEGUA

Txakurra duen bat baino gehiagok izandako esperientzia, dudarik gabe.

ADN.ES ZIBER-HEDABIDEAREN ANALISIA

Klaseko praktikarako egindako ziber-hedabide baten analisia. Nire kasuan, adn.es

ONARPEN MAILA ETA AUDIENTZIA

Webguneen trafikoaren  neurgailuetan (Alexa  eta OJDInteractiva) bilaketa burutzean, ziber-hedabide honi buruzko informazia bakarrik Alexan aurkitzen da. Azkenengo hiru hilabeteko datuen arabera, adn.es globalki 20.730. postuan dago, eta Espainia mailan 715. postuan. Datu horien arabera ere, azkenengo hilabatean %21 behera egin du ziber-hedabidearen trafikoak. Adina dela eta, datu hauen arabera, 25 eta 34 adinen artekoak dira ziber-hedabide hau erabiltzen duten gehienak.

OJD interaktiban bilaketa egitean ez da informaziorik aurkitzen eta google-en eginez, datu nahasiak eta ez oso fidagarriak aurkitzen dira.

INFORMAZIORAKO SARBIDEA

Webgunea zabaltzen dugunean, ikusten dugun lehenengo gauza portada da. Gero webgunea zenbait ataletan bananduta dago, oso izen orokorren barruan (global, local, deportes, artes... )Atal bakoitzaren barruan beste egituraketa daukagu, azpiataletan; global barruan adibidez, internacional, política, dinero&consumo eta sociedad ditugu. Beraz, lehengo atalen banaketa eskasa badirudi ere, nahiko zabala bilakatzen da azpiatal hauen banaketaren bitaztez.

Nahiko ondo egituratua dago. Koloreekin jolasten dute albisteak ataletan banatzerakoan eta letren tamainarekin ere, titularrak oso ondo bereizten dira tamainu handia dela eta.

Bilaketak egiterakoan bi aukera ditugu: bilaketa tresna, eskuinaldean dagoena eta portada atalaren barruan dagoen archivo izeneko erraminta.

Bilaketa tresnak hitzen bitartez albisteak bilatzeko balio du, bai agentzietan, bai ziber-hedabidearen webgunearen barruan edo bai google osoan. Argitaratutako artikuluen hurrenkera argitalpen dataren araberakoa da: berrienetik zaharrenera. Archivo erramintak bilaketa zehatzagoak egiteko balio du. Bilaketa egiteko, argitalpen data eta argitaratutako atalaren izena (internacional, cultura, deportes...) kontuan hartzen dira.

Ziber-hedabidearen mapak,   webguneak zein zerbitzu eskaintzen dituen ikusteak ahalbidentzen du.

Gaurkotzeratze orduari garrantzia ematen dion ziber-hedabidea da. Hedabidearen izenarekin eta datarekin batera, ikusten dugun lehen gauza gaurkotzerate ordua da. Gainera beste kolore batekin idatzia dago, azpimarratzeko. Eta albiste bakoitzaren barruan sartzean ere ezagutu ahal dugu, artikuluaren egilearen izenarekin batera, noiz publikatua izan den (ordua).

Hedabidearen online informazioa irakurtzeaz aparte, paperezko edizioa ere webgunearen bitartez irakurtzeko posibilitatea daukagu. Dohainik banatzen den egunkaria denez, ez da ezer ordaindu behar hau irakurri ahal izateko. Hiri guztietan kaleratzen den edizioa (Bilbao, Barcelona, Lleida, Madrid, Mallorca, Málaga, Sevilla, Valencia eta Zaragoza) pdf batean deskargatzeko posibilitatea ematen du hedabideak. Pdf formatoa denez, ez du bakarrik edizio bakoitza irakurtzeko posibilitatea ematen, deskargatzeko eta beraz zure ordanagailuan gordetzeko posibilitatea ere eskaintzen du.

Albisteak irakurtzeaz aparte, hauek ikusteko ere atal bat dago, ADN.tv deitutakoa. Bideoekin batera idatzitako deskripzio bat doa, bideoa zeri buruz doan azalduz. Streaming bidez ikusgai dira bideoak.

Ziber hedabideak erabiltzen duen hizkuntzari dagokionez, gaztelaniaz idazten den hedabidea da. Servicios deitutako atalenan badaukagu traductor deitutako erreminta erabiltzeko posibilitatea, zenbait hizkuntzekin lan egiten duena: gaztelania, ingelesa, galiziera, katalanera, portugalera eta frantseza. Zenbait saihakera egin ostean, nire ustez, ez da oso erraminta fidagarria, itzulpenak askotan ez direlako ulertzen.

Publizitate nahikotxo duen ziber-hedabidea da. Badaude  webgunearen hiru zonalde non publizitatea beti dago: goiko partea, eskuinaldekoa eta behekoa. Gero albisteen artean ere iragarkiak daude, baina atalaren arabera edo berrien kopuruaren araberakoa da beraien kokapena. Publizitate gehiena lana aurkitzeko enpresena da, edo ikastetak egiteko kurtsoak eskaintzen dituzten enpresenak.

Azken orduko albisteak eta gaurkotzeratze guztiak jasotzeko bi bide daude: RSS bidez edo sare sozialen (facebook eta twitter  ) orrialdeen bidez. Bestalde, Ipad, Iphone eta bestelako gailuetarako zerbitzuak ez ditu oraindik eskaintzen.

Komunikazio taldeari buruzko informazioari dagokionez, ez da ezer agertzen; baina bai staff-ari buruzko informazioa. Albistea agentzia EFE edo dena delako agentzia batena ez bada eta ziber-hedabidearen erredakzioan idatzia izan bada, albistearen hasieran doaz egilearen izena eta abizenak. Opinión atal barruan kazetari guztien izenak agertzen dira zerrendatuak.

Ez du erregistratzeko aukerarik ematen.

EDUKI INFORMATIBOA

Azken orduko albisteetzako atal bat du ziber-hedabide honek.

Aukeratu dudan lehenengo albistea: http://www.adn.es/internacional/20111221/NWS-0257-Yonhap-Kim-militar-primera-emitio.html

Titularra: “El poderoso ejército norcoreano respalda a Kim Jong-Un”

Albistean agertzen diren esteka bakarrak enlaces relacionados laukian agertzen diren hiru esteka dira. Hirurak albistearekin erlazionatutako informazio desberdinetara eramaten diote erabiltzaileari, webgune berean daudenak. Beraz, sakontzeko estekak dira.Testuaren barnean txertaturik ez dugu estekarik ikusten. Gauza garrantzotsuenak letra ilunagoz azpimarratuak agertzen dira.

Albisteak argazki batekin  doa, baina hemen ere ez dago estekarik, deskripzio txiki bat bakarrik. Argazkiaren behealdean bere jatorriaren datuak (Reuters agentzia) daude ere.

Erabilitako zenbait elementu interaktibo daude. Alde batetik facebook eta twitter-en albistea partekatzeko botoiak, eta beste aldetik zenbait webguneetan (delicious, menéame, digg, fresqui...) albistea argitaratzeko eta ezagutarazteko posibilitatea.

Albistea komentatzeko eta bozkatzeko aukera ere badago.

Bigarren albistea: http://www.adn.es/internacional/20111211/NWS-0437-medvedev-protestas-rusia-fraude-electoral.html

Titularra: “Medvedev anuncia una investigación sobre el supuesto fraude electoral”

Kasu honetan ere agerten diren esteka bakarrak enlaces recomendados laukian agerten diren hiru estekak dira. Hirurak, albistearekin erlazionatutako informazioarantz doaz, webguneetik atera gabe. Beraz, sakontzeko estekak dira. Kasu honetan ez da ezer azpimarratzen testuan zehar, dena kolore berdinean idatzia dago.

Argazki batekin doa testuak, idatzitako deskripzio batekin eta jatorrizko datuekin (Reuters agentzia).

Erabilitako elementu interaktiboak lehen albistean erabilitakoak dira berriro ere: facebook eta twitter-en partekatzeko botoiak eta beste webguneetan albistea hedatzeko botoiak (menéame, delicious, digg, fresqui...).

Albistea komentatzeko eta bozkatzeko posibilitatea ere badago.

Bi albiste hauek alde batera utzita, erreportaientzako ez dago atal berezirik. Edozein atalaren barruan aurki ditzakegu ereportaiak.

Multimedia atalei dagokionez badaukagu lehen aupatutako ADN.tv atala. Honetan gai ezberdinetako bideoak eskaintzen dira, testu idatzi txiki batekin doaztenak.

INTERAKTIBOTASUNA ETA PARTE-HARTZEA SUSTATZEKO ERRAMINTAK

Blogentzako azpiatal bat dauka, Opinión atalaren barruan. Los blogs de ADN.es du izena: 

Hamabi blog dira. Horietatik bost blog ziber-hedabidearen idazleek sortutakoak dira eta gainontzekoak kolaboratzaileek sortutakoak.

Erabiltzaileek ez dute blogak eratzeko posibilitaterik. Baina ziber-hedabideak baditu erramintak interaktibotasuna jorratzeko, erabiltzaileak kontuan hartzen dituenak. Adibide argiena fotos atala da. Horretan ziber-hedabidearen argazki galeria propioak aurkitzeaz aparte, erabiltzaileek igotako argazkien galeriak aurkitu ditzakegu. Argazki bakoitza komentatzeko eta era positiboan edo negatiboan bozkatzeko aukera ere dago. Komentarioak egitearen eta bozkatzearen aukerak ziber-hedabideak argitaratutako edozein albistean ere daude. Albiste bakoitza imprimatzeko aukera ere eskaintzen da.

Ziber-hedabideak ere facebook eta twitter  sare sozialetan orrialdeak ditu erabiltzaileekin edukiak partekatzeko eta hauek haien artean ere edukiak partekatzeko.

Bestalde, interaktibitatea garatzeko beste aukerak (eztabaida foroak, chat-ak edo inkesta digitalak) ez dira eskaintzen ziber-hedabide honetan.

Esan dudanez, albistearekin batera egilearen izena dator, baina oso gutxitan izen horrek darama berarekin kontaktuan jartzeko informaziorik. Blog desberdinen barruan sartuta, blogaren informazioa emanten den atalean, batzuk beraien facebook orria ematen dute baina gehienetan kontaktatzeko informaziorik ez dago.

Albiste bozkatuenen atala ez dago, baina bai erabiltzaileek bidalitako argazki bozkatuenen atala, edo hedabide propioaren argazki bozkatueen atala.

ZIBER-HEDABIDEA HOBETZEKO PROPOSAMENAK

Interaktibitateari dagokionez, Adn.es elementu garrantzitsuak ditu (twitter, facebook, komentarioak, bozkatzea) baina erraminta interaktibo gehiagoren beharra du. Adibidez, inkesta. Ez da oso zaila sortzeko eta erabiltzaileen parte-hartzea sustatzen duen elementua da. Foro bat jartzea idea ona izango litzateke ere. Erabiltzaileek komentarioak egiten dituzte albisteen amaieran baina foro batekin gaiak eta komentario guztiak elkarturik egongo lirateke, parte-hartzea erraztuz ere.

Falta den beste elementua erabiltzaileen blogaren atala da. Badago blogen atal bat, baina kazetariek idatziak guztiak. Erabiltzaileen argazkien atala duen arrakasta nahiko handia da, beraz pentsatu beharko lukete erabiltzaileentzako txokoa handitzea blog atalera.

Eta azkenik, albisteen egiturari zenbait gauza gehituko nizkioke. Testuaren barruan esteka gehiago txertatzea ondo legoke, gehienak enlaces relacionados delako laukian agertzen direlako bakarrik. Eta beste aldetik, albiste gehinetan testua argazkiekin batera dator, baina ia inoiz bideoekin. Bideoen txertaketak testu idatziaren barruan, dinamismoa gehitzen dio irakurtzearen esperientziari, irakurterrazago eginez.

Akelarre gaua. Nor da graxiana?

Zugarramurdiko leizean akelarre bat ospatuko da. Maddi bere lagunekin geratu da bertan gaua pasatzeko.  Bere  logelan  dago  gau  berezi  honetarako  dotore  jartzen, baina... bat-batean... Zerbaitek izutu egin du! Graxiana? Nor ote da Graxiana?

Zer gertatuko zaie Graxiana eta bere lagunari? Aintzinako sorginen   modura   harrapatu  eta  erre  egingo   dituzte? Interneten  'trending topic' bihurtuko dira? edo Youtubeko erregin?


Ea  ba  zer bururatzen  zaizuen!   Gogoratu  zuen   iritzia funtsezkoa  da  Graxianaren  etorkizuna erabakitzeko!